گل‌ها و گیاهان آپارتمانی

درختچه‎های زینتی انواعی از گیاهان آپارتمانی هستند که هم برای نگهداری در خانه و هم محل کار، بسیار مناسب‎اند. یکی از این درختچه‌های مناسب نیز درخت موز است که می‎توانید آن را به صورت یک گیاه گلدانی نگهداری کنید. البته خوب است بدانید که این درخت زیبا را می‎توانید در باغچه نیز کاشته و پرورش دهید. اما برای انجام این کار، لازم است در ابتدا اطلاعات کافی درباره روش نگهداری درخت موز به دست آورید. به همین منظور نیز پیشنهاد می‌کنیم مقاله زیر را به طور کامل مطالعه فرمایید.

مقدمه

تقریبا صدها گونه مختلف از موز و پلانتین (موز پختنی) در سراسر جهان وجود دارد. با اینکه عموما از این گیاهان میوه‌دار به‌عنوان “درخت” یاد می‌شود، اما آن‌ها در واقع گیاهان برگ‌ریز بزرگی هستند که ساقه چوبی نداشته و به جای آن، تنه‌ای قائم، استوار و محکم دارند که برگ‌های بزرگ، دراز و سبزرنگ را در خود جای داده است. برگ‌های این گیاهان عموما به رنگ سبز روشن هستند و گل‌های جذاب آن نیز معمولا در بهار پدیدار می‌شوند و بستر را برای رشد میوه‌های کشیده سبز/ زرد فراهم می‌کنند. مهم نیست که اندازه حیاط/ بالکن شما چقدر است، حتما یک درخت موز مناسب برای جای‌گیری در محیط شما وجود دارد! همچنین، اگر میزان کافی نور فراهم باشد، درخت موز می‌تواند به‌خوبی به عنوان گیاهی آپارتمانی به ادامه حیات خود بپردازد. البته در این شرایط، میوه‌ای تولید نخواهد شد. نرخ رشد درخت موز عموما بالاست و باید در فصل بهار کاشته شود. اگر قصد خرید یک گیاه آپارتمانی زیبا و ارزشمند را دارید، درخت موز را انتخاب کرده و برای یادگیری روش نگهداری درخت مورد نیز در ادامه با ما همراه باشید.

شناشنامه درخت موز

- نام رایج: درخت موز، درخت پلانتین
- نام گیاه شناسی: Musa spp
- خانواده: میوزیشی
- نوع گیاه: برگ ریز، چندساله
- اندازه گیاه بالغ: 60 سانتی متر الی 9 متر ارتفاع، 30 سانتی متر الی 4.5 متر پهنا (اندازه این گیاه بسته به گونه آن متغیر است)
- نیازهای نوری: نور کامل خورشید
- نوع خاک: خاک رسی (لومی)، دارای زه کشی قوی
- Ph خاک: اسیدی
- زمان گلدهی: بهار
- رنگ گل: سفید، بنفش، نارنجی
- منطقه بومی: آسیا، آفریقا، استرالیا3

گونه‌های مختلف درخت

حدودا 70 گونه و حتی بیشتر برای درخت موز یافت شده است که گونه‌های بیشتر شناخته شده آن شامل موارد زیر می‌شوند:
- Musa acuminata: این گونه به ارتفاع 3.5 الی 6 متری می‌رسد و عموما به‌عنوان گیاهی زینتی کاشته می‌شود. برگ‌های این درخت موز، پارویی مانند است و می‌تواند تا 15 الی 20 سانتی‌متر رشد کند.
- Musa ornate: نام دیگر این گونه، موز گلدار است. این گونه از موز نیز کاربردی زینتی داشته و به علت ارزش زیباشناسی خود مورد استقبال قرار گرفته است. گفتنی است Musa ornate میوه نیز می‌دهد، اما میوه کوچک آن معمولا خورده نمی‌شود
- Musa basjoo: این گونه را با نام موز ژاپنی نیز می‌شناسند. موز ژاپنی تا حد قابل قبولی در برابر سرما مقاوم است و به ارتفاع 1.8 الی 4.2 متر خواهد رسید.

مختصری درباره پرورش و نگهداری درخت موز

  بیشتر گونه‌های درخت موز در مناطق گرم رشد می‌کنند، اما چند گونه نیز وجود دارد که در برابر سرما مقاوم هستند و می‌توانند در آب و هوای خنک نیز کاشته شوند. اگر قصد دارید درخت موز خود را در خارج از خانه بکارید، انتخاب مکان صحیح رمز موفقیت شما خواهد بود، به‌طوری‌که اگر این گیاه در مکانی مناسب کاشته شود، رسیدگی آن نیز به حداقل خواهد رسید. برای این‌منظور سعی کنید گیاه را در مکانی قرار دهید که در برابر بادهای سنگین در امان باشد، چون برگ‌های آن مستعد آسیب هستند. سپس با ترکیب کردن مقداری کمپوست با خاک، بستر رشد آن را آماده کنید. البته، دقت کنید که فضای کافی برای رشد عرضی و طولی درخت فراهم باشد.
در طول فصول رشد (بهار تا پاییز)، درخت موز تشنه آب است. به گونه‌ای که شاید لازم باشد برای مرطوب نگه داشتن خاک و پاسخ به نیازهای گیاه، به ویژه در ایام گرم سال هر روز آن را آبیاری کنید. از دیگر نیازهای موز در این فصول، نیاز به دریافت مداوم کود است. موز در اواخر تابستان شکل می‌گیرد. هنگامی که میوه سبز شد و ظاهر کاملی به خود گرفت، می‌توانید آن را از ساقه جدا کرده و در مکانی خشک و خنک قرار دهید تا کاملا رسیده شود.

شیوه مراقبت از درخت موز

در این قسمت به توضیح شیوه مراقبت از درخت موز خواهیم پرداخت.

نور مناسب

بیشتر گونه‌های این درخت موز ترجیح می‌دهند که در نور کامل خورشید زندگی کنند. یعنی در اغلب روزها، حداقل 6 ساعت زیر تابش مستقیم نور خورشید قرار بگیرند. بااین‌حال بعضی از انواع موز نیز هستند که به سرعت دچار سوختگی می‌شوند. در نتیجه در مورد نور مورد نیاز برای نگهداری از درخت موز باید بگوییم که بسته به گونه‌ای که تهیه می‌کنید باید نور مورد نیاز را فراهم کنید.

بهترین ترکیب خاک برای گیاه

گونه‌های درخت موز به‌طور طبیعی عاشق خاک‌های ارگانیک، غنی، دارای زهکشی مناسب و کمی اسیدی هستند، اما نمی‌توانند نمک‌های جمع شده در خاک را تحمل کنند.

آب‎دهی صحیح

در نگهداری از درخت موز باید درنظر داشته باشید که موز گیاهی گرمسیری است و در طبیعت اصلی خود در جنگل‌های بارانی زندگی می‌کند. بنابراین به مقدار زیادی از آب و رطوبت نیاز دارد. راهی مناسب برای تامین رطوبت کافی هوا، این است که تعدادی از این گیاه را در نزدیکی یکدیگر بکارید. بدین ترتیب، رطوبت برای مدت طولانی‌تری در برگ‌ها باقی خواهد ماند. درخت موز را به‌طور مداوم آبیاری کنید، به‌گونه‌ای که همه نقاط آن ضمن مرطوب بودن، غرقاب نشود. در طول نگهداری از درخت موز از آبیاری بیش‌ازحد خودداری کنید، چراکه سبب پوسیدگی ریشه‌ها خواهد شد. همچنین توجه داشته باشید که فصل سرما نیاز درخت موز به آب کمتر شده و باید میزان آبیاری را کم کنید. در این باره اگر در منطقه پرباران هستید، باید درنظر داشته باشید که بارش زمستانی نیاز گیاه را به آب برطرف خواهد کرد.
به‌عنوان نکته آخر در مورد آبیاری درخت موز نیز باید بگوییم همان‌طور که از آبیاری بیش‌ازحد باید جلوگیری کنید، از خشک شدن خاک در بین وعده‌های آبیاری نیز باید پرهیز کنید تا آسیبی به درخت شما نرسد.

دما و رطوبت مناسب محیط نگهداری

این گیاه در شرایط گرم و مرطوب رشد می‌کند، اما از سرما فراری است. حتی انواع قوی و مقاوم در برابر سرمای درخت موز نیز ترجیح می‌دهند که در بازه دمایی بین 23 الی 35 درجه سانتی‌گراد زندگی کنند. در طول نگهداری از درخت موز باید بدانید که هوای سرد و شرایط خشکی، می‌تواند سریعا گیاه را به سمت مرگ سوق دهد. در نتیجه باید حسابی مراقب این مورد باشید. موز به رطوبت بالا نیاز دارد، بنابراین اگر در منطقه‌ای خشک زندگی می‌کنید برای افزایش میزان رطوبت، می‌توانید به کمک یک اسپری آب به‌طور روزانه برگ‌ها را مرطوب کنید.

روش کود دادن به درخت موز

درخت موز عاشق کود است! بنابراین در طول فصول رشد، آن را به‌طور پیوسته با یک کود متعادل تقویت کنید. برای استفاده از کود، طبق دستورالعمل نوشته شده بر روی بسته‌بندی آن عمل کنید.
علاوه کوددهی در طول فصل رشد می‌توانید به‌طور سالیانه، مقداری کمپوست را با خاک گیاه ترکیب کنید تا مقدار مواد طبیعی آن افزایش یابد.

زمان و روش هرس کردن درخت موز

قبل از اینکه میوه درخت برسد، آن را هرس کنید تا فقط تنه اصلی باقی بماند. در ادامه بعد از اینکه گیاه برای مدت 6 الی 8 ماه رشد کرد، یک پاجوش را برای آن باقی بگذارید (پاجوش، جوانه‌ای کوچک در کنار پایه‌ی ساقه است). این گیاه ساقه اصلی خود را در فصل رشد بعدی جایگزین خواهد کرد. پس از جدا کردن میوه، تنه اصلی را حدود 70 سانتی متر کوتاه کنید. در طی چند هفته، باقی‌مانده ساقه را نیز جدا کرده و پاجوش ذکر شده را سالم رها کنید.

روش تکثیر کردن گیاه

بهترین روش برای تکثیر این گیاه، تقسیم کردن است. برای تقسیم درخت موز به روش تقسیم کردن، پاجوش‌ها را  به وسیله یک بیل تیز از ریزوم (ریشه زیر زمینی افقی) جدا کنید. قبل از انجام این کار، صبر کنید تا پاجوش‌ها حداقل 90 سانتی‌متر رشد کرده و ریشه‌های خود را تشکیل دهند. بعد از اینکه پاجوش را از گیاه مادر جدا کردید، اجازه دهید سطح ریزوم برای یک الی چند روز خشک شود. در این هنگام، پاجوش برای کاشته شدن در خانه بعدی خود آماده خواهد شد.

شرایط نگهداری درخت موز درون گلدان

درخت موز می‌تواند در گلدان نیز زندگی کند، اما برای داشتن یک رشد حداقلی باید در گلدانی با ظرفیت حداقل 50 لیتر کاشته شود. اگر قصد نگهداری از موز در گلدان را دارید پس از یافتن گلدانی با حجم کافی، از وجود حفرات زهکشی متعدد در سطح زیرین آن اطمینان حاصل کنید. یک خاک گلدان متخلخل و غنی و ارگانیک برای موز ایده‌آل است. ویژگی مثبت در خصوص کاشت درخت موز در گلدان این است که می‌توانید در فصول سرد و بادهای شدید، گیاه را به داخل خانه منتقل کنید. درخت موزی که در گلدان کاشته شده است، به آبیاری و کوددهی بیشتری نیاز خواهد داشت؛ زیرا در مقایسه با موزی که در زمین کاشته شده است، سریعتر منابع خود را مصرف می‌کند. اگرچه چنین درختی معمولا به نهایت اندازه خود نرسیده و میوه‌ای نیز تولید نمی‌کند، اما همین زیبایی برگ‌های آن کافی است تا برای نگهداری در داخل منزل انتخاب شود. معمولا هر 3 سال یکبار باید درخت موز را تقسیم کرده و گلدان آن را عوض کنید. برای انجام این کار، باید پاجوش‌ها را از گیاه مادر جدا کرده و طبق چیزی که در بخش قبلی گفتیم پیش بروید.

آفات آلوده کننده و بیماری‎های احتمالی گیاه

درخت موز نیز مثل بیشتر گیاهان و درختان مستعد حمله آفات است، این آفات به شرح زیر هستند:
- شته: این آفت سبب لوله‌ای و پژمرده شدن برگ‌ها می‌شود. همچنین می‌تواند سایر بیماری‌ها را به گیاه منتقل کند، بیماری‌هایی که ممکن است تمامی میوه‌های تولید شده را از بین ببرند.
- سوسکچه سیاه غوره: اگر متوجه حضور حشرات ژله‌ای مانند و ترشح‌کننده در سطح گیاه شدید، شاید سوسکچه سیاه‌غوره به موز شما حمله کرده باشد. این آفت را می‌توانید با کمک حشره‌کش‌ها از بین ببرید.
- کرم لوله‌ای: این مورد، رایج‌ترین آفت درخت موز است و می‌تواند گیاه و میوه آن را دچار پوسیدگی کند.
- حشرات مکنده شیره: شپشک آردی و کنه تار عنکبوتی قرمز از چنین حشراتی هستند.
- سوسک زخم کننده Scarring beetle: این آفت به دسته‌های میوه گیاه حمله کرده و خوشبختانه با حشره‌کش از بین می‌رود. بنابراین در صورت مشاهده آن‌ها می‌توانید آن‌ها را از بین ببرید.
- تریپس/ ریشک بال: این آفت، سبب زنگ‌زدگی و جدا شدن پوست میوه گیاه می‌شود.
اما بعد از آفات نوبت به بیماری‌هایی که در طول نگهداری از درخت موز با این گیاه با آن دست و پنجه نرم خواهد کرد می‌رسد. دراین‌باره باید بگوییم که بیماری‌های متعددی درخت موز را تهدید می‌کنند، اما این بیماری‌ها عموما در ابعاد کاشت صنعتی موزها رخ می‌دهند و با قارچ‌کش‌ و حشره‌کش صنعتی نیز از بین می‌روند. برای درخت موز آپارتمانی باید مواظب پوسیدگی ریشه، بیماری لکه برگی، پژمردگی و سفیدک سطحی باشید.

سوالات رایج درباره درخت موز